[EN/PL] ‘Zdzisław Jurkiewicz. Occurrences’ at Wrocław Contemporary Museum

[EN]

Marika Kuźmicz
Things we do at home

In 1964 Zdzisław Jurkiewicz moved to a small flat in Łaciarska Street in Wrocław, which would become the figure connecting the various aspects of his artistic work, and more – a point of intersection of all the numerous matters and issues that he found interesting. It was there that all the works featured at the exhibition at Wrocław Contemporary Museum were created: objects, paintings, photographs, but the role and function of the flat far exceeded the traditionally understood art studio; it was not about genius loci either. In the 1970s, the flat became a kind of lab-capsule and a botanical garden in one. Jurkiewicz conducted astronomical observations from the window of his room. At the same time, he set a kind of “trap” for the Sun in his kitchen and created a photographic record of it. This is how the work The Sun 1.VII.1972 (1972) was made – a sequence of black-and-white photographs shows the solar disk moving across the kitchen wall amidst ordinary objects, dishes, chives in a jar. It is one of Jurkiewicz’s seminal works and a key element of the Occurrences exhibition, which perfectly illustrates his ability to combine what is distant and unattainable with that which is close, mundane, ordinary.

The existential and artistic strategy adopted by Jurkiewicz over 50 years ago – based on micro- and macro-observations of all manifestations of everyday reality made from the space of his flat – resonates in a special way with the global situation in which we have all ended up due to the pandemic that started in early 2020 and still continues. We have been living in “lockdown” for over a year. The time of leisure travel, when we could visit another continent after a few hours’ flight, is over. The horizon has unexpectedly shrunk to little more than the view from the window; at best, when the number of active cases has declined enough, we are allowed to explore allotments, suburban waste land and forests. 

Jurkiewicz did not postulate the equation of artistic activities with everyday actions. In his case, the process of transposing sensory experiences into the realm of art, transforming them into the domain of thought, was characterised by a certain “elitism” reserved for artists. At the same time, however, his attitude – based on connecting private life and creative work through openness to reality, careful contemplation of the world, curiosity and the desire to know more about it, which can be satisfied here and now, without having to travel to another continent or planet – remains extremely timely and egalitarian. The exhibition additionally juxtaposes this contemplative aspect of Jurkiewicz’s practice with selected works by artists such as Les Levine, Dóra Maurer, Robert Morris, Philippe Van Snick, Miloš Šejn or Margita Titlova-Ylovsky, which were also created on the basis of careful observation of everyday life.

Entrance to the exhibition. On the left: model of Zdzisław Jurkiewicz’s apartment, scale 1:15, realization by Hubert Kielan, 2021. In the background: Zdzisław Jurkiewicz, 'Bathroom', 1972, collection of the National Museum in Wrocław, courtesy of Wrocław Contemporary Museum

Model of Zdzisław Jurkiewicz’s apartment, scale 1:15, realization by Hubert Kielan, 2021, courtesy of Wrocław Contemporary Museum

Miloš Šejn, 'The Falling Sun', 1983, courtesy of the artist. Photo courtesy of Wrocław Contemporary Museum

From the left: Zdzisław Jurkiewicz, 'Messier 45 (Pleiades)', 1975, collection of the National Museum in Poznań; 'From Unicorn to Orion', 1977, collection of the Museum of Art in Łódź; 'Saturn', 1973, private collection; 'Sky Blue', 1973, collection of the Museum of Art in Łódź; Zdzisław Jurkiewicz’s mice and hamsters and houses for rodents, 1980s; Zdzisław Jurkiewicz, 'Object for Hamster', ca. 1980, private collection, courtesy of Wrocław Contemporary Museum

Zdzisław Jurkiewicz, '203 Blue, Red and Gray Lines', from the series 'Shape of Continuity – Ultimate Paintings', 1978/1980, collection of the Museum of Art in Łódź, courtesy of Wrocław Contemporary Museum

Zdzisław Jurkiewicz, 'Sky Blue', 1973, collection of the Museum of Art in Łódź, courtesy of Wrocław Contemporary Museum

Zdzisław Jurkiewicz, '166 Red', from the series 'Shape of Continuity – Ultimate Paintings', 1980, collection of the National Museum in Wrocław, courtesy of Wrocław Contemporary Museum

Zdzisław Jurkiewicz, 'Object for Hamster', ca. 1980, private collection; in the background: 'Jupiter, 31.05.1973', 1973, collection of the National Museum in Wrocław; 'Messier 45 (Pleiades)', 1975, collection of the National Museum in Poznań, courtesy of Wrocław Contemporary Museum

Zdzisław Jurkiewicz, 'Bathroom', 1972, collection of the National Museum in Wrocław, courtesy of Wrocław Contemporary Museum

From the left: Zdzisław Jurkiewicz, 'Omega. On the Wall, on the Canvas and on the Easel', 1970, collection of the National Museum in Wrocław; Les Levine, 'Spacewalk', 1972, © Les Levine, courtesy of The Museum of Mott Art, Inc. Courtesy of Wrocław Contemporary Museum

On the left: Dóra Maurer, 'Triolak', 1980, courtesy of the artist and Vintage Galeria Budapest, courtesy of Wrocław Contemporary Museum

Zdzisław Jurkiewicz, 'Sketches', 1960s, private collection; Zdzisław Jurkiewicz's botany notebook, 1940s, private collection, courtesy of Wrocław Contemporary Museum

Zdzisław Jurkiewicz's botany notebook, 1940s, private collection, courtesy of Wrocław Contemporary Museum

From the left: Margita Titlová-Ylovsky, 'Drawings in the Shadow no. 12' and 'Drawings in the Shadow no. 11', from the series 'Identity', 1983, courtesy of the artist; Zdzisław Jurkiewicz, 'Shape of Continuity: 4 x 10 Metres', 1971, collection of the Museum of Art in Łódź, courtesy of Wrocław Contemporary Museum

From the left: Zdzisław Jurkiewicz, 'Continuum CN', 1971, collection of the Zachęta Lower Silesian Society for the Encouragement of Fine Arts; 'Continuum CN', 1970, collection of the Culture and Art Centre in Wrocław, photo courtesy of Wrocław Contemporary Museum

From the left: Zdzisław Jurkiewicz, 'The Plant Atlas', 1980–1985, collection of the Zachęta Lower Silesian Society for the Encouragement of Fine Arts; Zdzisław Jurkiewicz in his flat at Łaciarska Street, 2003, private collection, photo courtesy of Wrocław Contemporary Museum

'Zdzisław Jurkiewicz. Total Artist', 1997, dir. A. Mazanek, K. Landsberg, production TVP Wrocław, photo courtesy of Wrocław Contemporary Museum

Zdzisław Jurkiewicz, 'The Plant Atlas', 1980–1985, collection of the Zachęta Lower Silesian Society for the Encouragement of Fine Arts, photo courtesy of Wrocław Contemporary Museum

'Miracle of Flowers', 1922–1926, dir. Max Reichmann, production BASFund Unterrichtsfilm GmbH, courtesy of Absolut Medienphoto courtesy of Wrocław Contemporary Museum

[PL]

Marika Kuźmicz
Rzeczy, które robimy w domu

Zdzisław Jurkiewicz od 1964 r. mieszkał i pracował w niewielkim mieszkaniu przy ul. Łaciarskiej we Wrocławiu i to właśnie ono było figurą łączącą ze sobą poszczególne aspekty twórczości artysty, a nawet czymś więcej: centralnym punktem, w którym przecinały się wszystkie, tak przecież liczne, interesujące go sprawy i wątki. To tam powstały wszystkie prace, które można zobaczyć na wystawie w Muzeum Współczesnym Wrocław: obiekty, obrazy i zdjęcia, ale mowa tu oczywiście o czymś znacznie więcej niż tylko tradycyjnie rozumiana rola i funkcja pracowni artystycznej, nie chodzi także o genius loci. W latach 70. mieszkanie stało się wręcz swoistą kapsułą-laboratorium i ogrodem botanicznym jednocześnie. Jurkiewicz prowadził z okna swojego pokoju obserwacje astronomiczne. W tym samym czasie w swojej kuchni zastawił swoistą pułapkę na słońce i stworzył jej fotograficzny zapis. Tak powstała praca Słońce 1.VII.1972 (1972) – na sekwencji czarno-białych zdjęć widzimy słoneczną tarczę na kuchennej ścianie w otoczeniu zwykłych przedmiotów, naczyń, szczypiorku w słoiku. Jest to zarówno jedna z najważniejszych prac artysty, jak i kluczowa praca na wystawie Zdarzenia, ponieważ świetnie ukazuje to, w jaki sposób w pracach Jurkiewicza dochodziło do spotkania tego co odległe, nieosiągalne, z tym co bliskie, codzienne, zwykłe.

Ta artystyczno-egzystencjalna strategia, którą artysta przyjął ponad 50 lat temu, oparłszy swoją twórczość na mikro- i makroobserwacjach codzienności we wszystkich jej przejawach czynionych w przestrzeni swojego mieszkania, w szczególny sposób rezonuje z globalną sytuacją, w jakiej znaleźliśmy się wszyscy w związku z pandemią, która rozpoczęła się na początku 2020 r. i trwa nadal. Od kilkunastu miesięcy „zostajemy w domu” w myśl popularnego na początku pandemii hasła z mediów społecznościowych. Skończyły się nasze, nie tak dawne, podróże, odbywane z łatwością w ciągu pół doby na inny kontynent, na drugi koniec świata. Horyzont świata niespodziewanie zwęził się i skurczył do widoku z okien naszych mieszkań lub, w lepszych momentach spadku zachorowań, do eksplorowania ogródków działkowych czy podmiejskich ugorów i lasów.

Jurkiewicz co prawda nie postulował zrównania działań artystycznych z codziennymi czynnościami, jakie wykonujemy wszyscy. W jego przypadku transponowanie doznań zmysłowych w przestrzeń sztuki, przekształcanie ich w to „co pomyślane”, było tym właśnie działaniem, które cechowało się pewną „elitarnością” i było zarezerwowane dla artysty. Ale jednocześnie jego postawa łącząca obie sfery życia: prywatność i twórczość, oparta na otwarciu na rzeczywistość i jej uważne kontemplacyjne obserwowanie, oparta na ciekawości i chęci poznania, która może zostać zaspokojona tu i teraz, w każdym miejscu, w którym się znajdujemy, bez konieczności odbywania podróży na inny kontynent bądź na inną planetę, jest z kolei egalitarna i niezwykle aktualna. Dodatkowym aspektem wystawy jest konfrontacja tego kontemplacyjnego wątku w twórczości Jurkiewicza z wybranymi pracami innych artystek i artystów: Lesa Levine’a, Dóry Maurer, Roberta Morrisa, Philippe’a Van Snicka, Miloša Šejna i Margity Titlovej-Ylovsky, które również powstały w oparciu o uważną obserwację codzienności.