[EN/PL] ‘Knaf’s Not Dead’ at PGS Gallery

[EN]

Leszek Knaflewski (1960-2014) was an artist closely tied with Poznań. He studied at the State Higher School of Fine Arts in Poznań (now University of Arts) between 1980 and 1985, when he graduated cum laude from Prof. Jerzy Kałucki’s studio. In 1990 he started teaching at the Faculty of Multimedia Communication (Department of Intermedia) of the Poznań University of Arts. He was in charge of the Audiosphere Studio. He was also a professor of the Faculty of Arts of the University of Zielona Góra. He made drawings, photographs, films, audio-performances, objects, and installations.

Already in high school he played as a drummer in the punk rock bands Rasa, Sten and Socrealism. Later he was a member of such music groups as Art Sound Project, Drum Machina or KOT.

From 1983 to 1990, along with Mariusz Kruk, Krzysztof Markowski, Piotr Kurka, and Piotr Postaremczak he was a member of the Koło Klipsa art group. Most of Knaflewski’s drawings come from that time.

At his first solo exhibition (Arsenał Municipal Gallery in Poznań, 1993), debuting as KNAF, he referred in his work Calendar to the motifs that had repeatedly appeared in Koło Klipsa’s drawings, i.e. “sperm roots” and crosses.

Before long Knaflewski began to introduce sound elements to his works, starting with the audio-performance in 1999, playing a specially designed coffin. These activities recurred in the successive performances.

The first decade of the 21st century saw e.g. the installation with the use of a lightbox titled Catholic Cola (2001), Good Mit Uns (2004) and eight lightboxes titled Killing Me Softly (2005), linked with film and object, titled Spirit (2005). All these works are a strong commentary on clericalism, commercialism, limits of power, and radicalism of ideology.

Reflection on teaching, esp. institutional education of young people, is an important thread in Knaflewski’s work. The artist takes up this subject primarily in the installation Full Screen (2011), which came with the film This is the Soundtrack.

The exhibition titled Knaf’s Not Dead will feature nearly all of the artist’s major works, with a special focus on the themes addressed after 2000. This is at the same time the first posthumous, monographic presentation of Knaflewski’s oeuvre, in spite of the fact that since the artist’s death his works have been shown at collective exhibitions.

[PL]

Leszek Knaflewski (ur. 08.05.1960r. w Poznaniu) studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Artystyczny) w latach 1980-1985, gdzie w pracowni prof. Jerzego Kałuckiego uzyskał dyplom z wyróżnieniem. W roku 1990 podjął pracę dydaktyczną na Wydziale Komunikacji Multimedialnej (Katedra Intermediów) Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Prowadził tam pracownię Audiosfery. Był również profesorem Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Zielonogórskiego. Tworzył rysunki, fotografie, filmy, audioperformansy, obiekty i instalacje.

Na przełomie lat 70. i 80., grał jako perkusista w punkrockowych zespołach Sten, Rasa i Socrealizm. Później brał także udział w takich formacjach muzycznych, jak Art Sound Project, Drum Machina czy KOT. Ta ostatnia formacja, powstała w 2004 r., wywodzi się bezpośrednio ze wspomnianej pracowni Audiosfery, prowadzonej przez Knaflewskiego na poznańskiej uczelni artystycznej. W okresie studiów artysta był zaangażowany w działalność klubu DNO (1980-1981). Od 1983 roku, wraz z Mariuszem Krukiem, Wojciechem Kujawskim i Krzysztofem Markowskim współtworzył grupę artystyczną Koło Klipsa, związaną z poznańską Galerią Wielka 19. Z tego czasu pochodzą takie realizacje jak np. Dzidy, ale też większość rysunków Knaflewskiego. Grupa została rozwiązana w 1990 roku.

Na pierwszej indywidualnej wystawie (Galeria Miejska Arsenał w Poznaniu, 1993 r.), debiutując jako KNAF, nawiązał w swojej pracy Kalendarz do motywów, które wielokrotnie pojawiały się w rysunkach z okresu Koła Klipsa, czyli „korzonków-plemników” i krzyży. Knaflewski wykorzystał do realizacji Kalendarza faktyczne korzonki roślin, oplatając je dodatkowo włosami. Zapoczątkował w ten sposób obszerny cykl prac zwanych Miesiącami.

Pod koniec tysiąclecia Knaflewski zaczął do swoich prac wprowadzać elementy dźwiękowe, rozpoczynając od audioperformansu w 1999 roku – gry na odpowiednio zmodyfikowanej trumnie – w poznańskiej Galerii AT. Działania na trumnie były wielokrotnie powtarzane na przestrzeni lat w kolejnych performansach artysty i stały się kanoniczne dla jego twórczości. Audioperformans doczekał się rejestracji w 2003 roku w Galerii Piekary (pt. Trumna Elektryczna).

Pierwsza dekada XXI wieku to przede wszystkim instalacja z użyciem lightboxa pt. Catolic-Cola (2001), Good mit uns (2004) oraz osiem lightboxów pt. Killing me softly (2005), powiązanych z filmem i obiektem pt. Spirit (2005). Prace te stanowią każdorazowo mocny komentarz do klerykalizmu, komercjalizmu, granic władzy i radykalizmu ideologii.

Kolejna ważna seria prac przedstawiona została w roku 2008, na indywidualnej wystawie w Galerii Piekary w Poznaniu, zatytułowanej Skrzyżowanie przeciwko rondom. Na wystawę składały się takie filmy jak: Złap F., White Power, Nagłe załamanie turystyki oraz Cement (dwa ostatnie prezentowane na ekranach trzymanych przez przebrane i upozorowane manekiny), a także instalacja zatytułowana, jak sama wystawa.

Ważnym wątkiem w twórczości Knaflewskiego jest refleksja nad dydaktyką, instytucjonalnym kształceniem młodych ludzi. Jako profesor uczelni artystycznej, zwracał szczególną uwagę na kwestię budowania autorytetu pedagogicznego, metod nauczania oraz charakter wymagań stawianych uczniom: częstokroć zniewalających, ograniczających kreatywność i radość tworzenia, będących nadużyciem wobec wychowanków. Wątek ten uwidacznia się już poniekąd w filmie Spirit. Zostaje w pełni rozwinięty w instalacji premierowo pokazanej na wystawie Preface w 2012 roku w Galerii Piekary pt. Full screen (szkielet klatki opatrzonej kolcami o wymiarach 400 x 260 x 230 cm), do której dołączony został film This is the Soundtrack. Był to jednocześnie ostatni premierowy pokaz twórczości artysty.

Leszek Knaflewski zmarł 06.09.2014 r., w trakcie przygotowywania wystawy zbiorowej, prezentującej dokonania grupy Koło Klipsa w Muzeum Sztuki w Łodzi (Witalny realizm grupy Koło Klipsa, 12.12.2014-01.03.2015). W 2015 roku odbyła się istotna wystawa zbiorowa w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski pt. Przestrajanie. Leszek Knaflewski i audiosfera, na której zaprezentowano prace Knaflewskiego oraz jego studentów. W 2017 roku, również z inicjatywy CSW Zamek Ujazdowski, powstała kompozycja muzyczna autorstwa Roberta Curgenvena, Krzysztofa Cybulskiego i Michała Górczyńskiego, których zamiarem było przetworzenie i rozwinięcie pracy rozpoczętej przez Knaflewskiego, lecz nieukończonej z powodu śmierci – artysta pozostawił po sobie jedynie serię rysunków. Suma 4.30. Koncert dla Leszka Knaflewskiego stanowi więc impresję na temat koncepcji Knaflewskiego, jednocześnie będąc hołdem dla przedwcześnie zmarłego twórcy. W 2018 roku poznańska Galeria Miejska Arsenał, we współpracy z Katedrą Intermediów Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, zainaugurowała poświęcony pamięci Leszka Knaflewskiego ogólnopolski konkurs KNAF – Nagroda im. Leszka Knaflewskiego dla młodych twórców. Konkurs dedykowany jest artystom posługującym się nowymi mediami, ze szczególnym uwzględnieniem tych, którzy łączą w swojej twórczości, podobnie jak ówczesny profesor Uniwersytetu, sztuki wizualne z dźwiękiem.

Mimo iż po śmierci artysty prace Knaflewskiego były pokazywane na wystawach zbiorowych, obecna wystawa – w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie – stanowi pierwsze pośmiertne, monograficzne ujęcie jego oeuvre.